CHOROBA ALZHEIMERA:
należy do grupy chorób neurozwyrodnieniowych (inaczej: neurodegeneracyjnych).
W odniesieniu do choroby Alzheimera używa się również określenia otępienie lub demencja. Otępieniem (demencją) nazywa się utratę lub znaczne upośledzenie wyższych czynności korowych, takich jak pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się, język, zdolność oceny sytuacji. Choroba Alzheimera jest najczęściej występującym rodzajem otępienia. Drugim pod względem częstości występowania rodzajem demencji jest otępienie naczyniopochodne. Znacznie rzadziej występującymi rodzajami otępień są otępienie czołowo-skroniowe i otępienie z ciałami Lewy’ego.
Choroba Alzheimera charakteryzuje się upośledzeniem sprawności intelektualnej. Upośledzenie to zwykle narasta stopniowo, od nieznacznie nasilonego zapominania do całkowitej niesprawności umysłowej. Osoba cierpiąca na otępienie zwykle ma trudności z zapamiętywaniem, ale, w zależności od stopnia zaawansowania choroby, może mieć też problemy z rozumieniem, wnioskowaniem, osądzaniem. Początek choroby może być nagły i wtedy łatwo można powiedzieć: „Od pewnego czasu mama się zmieniła, jakby nie jest już sobą”.
Ludzie różnie reagują na swoje problemy z pamięcią: ukrywają je, pomagają sobie zapiskami, zaprzeczają kłopotom, czasem winią za nie innych. U wielu osób pojawia się rozdrażnienie lub depresja, inni pozostają na pozór radośni. W pierwszym, łagodnym stadium choroby osoba zazwyczaj radzi sobie z większością wcześniej wykonywanych obowiązków i może uczestniczyć w pełni w procesie leczenia. Czasem wczesne objawy zaburzeń pamięci mogą być mylnie uznane za objaw stresu lub depresji.
U niektórych chorych może dojść do zmiany osobowości. Jedni pozostają tacy jak dawniej – łagodni i mili bądź trudni we współżyciu, inni zaś znacząco się zmieniają. Przytulni stają się nadmiernie wymagający, energiczni – apatyczni. Mogą stać się bierni, zależni, bezwolni lub niespokojni, drażliwi, płaczliwi. Czasem lękliwi lub przygnębieni. Ludzie z zaburzeniami pamięci często zamartwiają się nawet drobnymi rzeczami. Obowiązki, kiedyś proste, mogą teraz być niemożliwe do wykonania, co z kolei może wywołać niepokój, złość lub przygnębienie. Osoba chora nie zawsze może zapanować nad swoimi reakcjami, na przykład może być wybuchowa lub niespokojnie chodzić po mieszkaniu.
Warto pamiętać, że zachowania te nie wynikają ze złej woli, lecz są skutkiem uszkodzenia mózgu.
LECZENIE :
Choroba Alzheimera jest chorobą postępującą i jak dotychczas nie istnieje leczenie przyczynowe tej choroby, ani takie, które zatrzymałoby całkowicie dalszy jej rozwój. Nawet jeśli nie można zatrzymać choroby, to warto podjąć wysiłek, aby poprawić jakość życia chorego i jego rodziny.
Obecnie w leczeniu choroby Alzheimera stosuje się dwie grupy leków.
Acetylocholina – jest tzw. neuroprzekaźnikiem, czyli substancją chemiczną niezbędną w procesie przekazywania informacji pomiędzy komórkami mózgu (neuronami), co jest warunkiem zapamiętywania, uczenia się i w ogóle prawidłowego funkcjonowania mózgu. W chorobie Alzheimera, w wyniku zwyrodnienia neuronów produkujących acetylocholinę występuje niedobór tego neuroprzekaźnika.
Glutaminian – W chorobie Alzheimera występuje jego nadmiar ponieważ w mózgu osoby chorej gromadzą się pewne nieprawidłowe substancje (beta-amyloid, białko Tau), które uniemożliwiają rozkład i usuwanie glutaminianu. Glutaminian pośredniczy w przekazywaniu informacji pomiędzy neuronami poprzez oddziaływanie na tzw. Receptory
URZĄDZENIE MIESZKANIA:
Pokój chorego:
Przede wszystkim chory powinien mieć w mieszkaniu swoje własne miejsce – pokój lub część pokoju, które zna i w którym czuje się bezpiecznie. Pokój chorego powinien być urządzony prosto i funkcjonalnie, ale też przytulnie.
W pokoju powinno znajdować się wygodne łóżko . W przypadku chorych leżących niezbędny będzie materac przeciwodleżynowy . Do ściany obok łóżka powinien być przymocowany uchwyt ułatwiający podnoszenie się, a przy łóżku uchwyt ułatwiający utrzymanie pozycji pionowej po wstaniu.
Obok łóżka w pokoju powinien znajdować się wygodny i stabilny fotel oraz mały miękki stołeczek lub pufa, które można podsunąć pod nogi chorego, co ułatwia krążenie krwi i zapobiega powstawaniu obrzęków kończyn. Chorym, którzy dużo czasu spędzają siedząc w fotelu, dobrze byłoby podkładać pod lędźwie specjalną podkładkę a na siedzeniu umieszczać poduszkę przeciwodleżynową.
Obok fotela należy umieścić stabilny stolik, na którym powinny znajdować się rzeczy, które chory lubi: książki, albumy, zdjęcia oraz przedmioty do trzymania w ręku (chorzy lubią trzymać coś w ręku).
Meble nie powinny mieć ostrych kantów i nie zawierać elementów szklanych (np. witryna w regale, szklany blat na stole itp.). Meble powinny być poustawiane pod ścianami, co ułatwi choremu poruszanie się po pokoju zmniejszy ryzyko potknięcia się. Z tego samego względu należy usunąć z podłogi wszystkie długie przewody (kable elektryczne, np. od lampy nocnej, przewody telefoniczne, telewizyjne itp.). Na podłodze zamiast dywanów lub wykładzin dywanowych lepiej położyć zmywalne wykładziny lub panele, ponieważ ułatwiają utrzymanie czystości i nie wchłaniają przykrych zapachów.
- Łazienka:
W pomieszczeniu tych można wprowadzić wiele udogodnień, które ułatwią choremu czynności związane z utrzymaniem higieny i które poprawią poziom bezpieczeństwa. Na ścianie, przy której znajduje się wanna należy przymocować uchwyty, natomiast na wannie zamontować specjalne siedzisko, na dno wanny położyć gumową matę antypoślizgową. Także przed wanną powinien znajdować się antypoślizgowy dywanik. Podobnie jak przy wannie, przy sedesie powinny być zamontowane uchwyty ułatwiające siadanie i wstawanie. - Kuchnia:
Podczas gdy chory przebywa w domu bez opieki powinien być odłączony dopływ gazu do kuchenki (uchroni to przed ulatnianiem się gazu, zatruciem, wybuchem). Podobnie kuchenka elektryczna powinna być zabezpieczona przed włączeniem (możliwość poparzenia się chorego, spowodowania pożaru). Do gotowania wody najlepiej używać czajnika elektrycznego samoczynnie wyłączającego się. Należy też zabezpieczyć przed dostępem chorego korki zamykające odpływ wody z umywalki, zlewozmywaka, wanny (możliwość zalania mieszkania). Szuflady i szafki, w których znajdują się sztućce, ostre narzędzia, naczynia szklane powinny być zamykane tak, aby chory nie mógł ich otworzyć. Wskazane jest używanie przez chorego plastikowych naczyń. W przypadku chorych w bardziej zaawansowanym stadium choroby napoje powinny być podawane w specjalnym kubeczku z lejkiem.
ŻYWIENIE:
W chorobie Alzheimera nie stosuje się żadnej specjalnej diety. Nie jest znana zależność między odżywianiem się a progresję choroby. Ważne jest natomiast, jak w przypadku wszystkich starszych osób, aby dieta była urozmaicona, dostarczała wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin i mikroelementów i aby posiłki były zawsze o tej samej porze dnia. Natomiast może być konieczna modyfikacja diety w przypadku współistniejących innych chorób, jak np. cukrzyca, choroby układu krążenia.